Zo werd FC Burgum de meest duurzame sportaccommodatie van het jaar

Magneet

FC Burgum geniet nog wel even na. Een vakjury riep vorig jaar sportcomplex Nije Westermar uit tot meest duurzame sportaccommodatie van 2021. Jaap van Bruggen, projectleider van de Friese voetbalclub, deelt het succesverhaal graag. “Als je een beetje geluk hebt, vind je het juiste moment. Anders moet je dat creëren. Zorg in ieder geval voor een bepaalde urgentie. En verzamel vooral goede mensen om je heen. Of ze nu wel of helemaal geen binding hebben met sport.”

Met de verkiezing voor Sportaccommodatie van het jaar 2022 op komst kijken we terug op wat de winnaar van afgelopen jaar heeft bereikt. Burgum is de hoofdplaats van de gemeente Tietjerksteradeel, met bijna 10.000 inwoners. Van Bruggen heeft gemerkt dat de club “een soort magneet” werd door het succes. “Als je positief in de belangstelling staat, komen de mensen op je af.” 

Studenten bouwkunde

Een voorbeeld is het nieuwe onderhoudsgebouw op het sportcomplex. “Dat is gemaakt door studenten van de opleiding bouwkunde van ROC Friese Poort. De architect Alynia heeft het ontworpen en er zijn duurzame materialen gebruikt. De school nam contact met ons op. Het ging om bijna twintig studenten die timmerman willen worden. Ze kregen twee keer in de week theorie in ons hoofdgebouw om daarna meteen weer aan de slag te gaan, onder begeleiding van een ervaren timmerman. Een mooie combinatie van theorie en praktijk. We hebben voor het project subsidie gekregen.”

Sociale duurzaamheid

Subsidiegelden zijn belangrijk geweest bij het hele project. De totale realisatiekosten waren zo’n 10 miljoen euro, waarvan zo’n 2 miljoen euro aan subsidies. “Zowel de gemeente als FC Burgum is eigenaar. Ook is een vereniging van eigenaren opgericht. Soms was het best lastig. Wie betaalt wat en wie is eigenaar? Wat vanaf het begin wel zeker was, was dat we een hoog ambitieniveau nastreefden, om zo een groot draagvlak te krijgen en meer subsidies binnen te halen”, vertelt Van Bruggen.

Lees ook de Whitepaper ‘Verduurzamen: Wie is aan zet?’

Twintig verenigingen, scholen en instellingen

Het hoog-over-project, de realisatie van een compleet nieuwe sportaccommodatie die in oktober 2020 was voltooid, heeft een dubbele voorgeschiedenis. Sporthal Westermar uit 1978 was sterk verouderd. De gemeente zette in op renovatie. Een aantal bewoners vond dat een gemiste kans en begon een burgerinitiatief, bedoeld om breder te kijken naar het sport- en voorzieningenaanbod in Burgum. “Dat heeft toch wel als katalysator gewerkt. Er waren uiteindelijk zo’n twintig verenigingen, scholen en instellingen uit het dorp bij betrokken.” 

Maar de plannen om te renoveren gingen letterlijk in vlammen op. Op 4 oktober 2017 brandde sporthal Westermar af. Nieuwbouw was de enige optie. In dezelfde periode waren BCV en VV Bergum – een zaterdag- en een zondagvereniging – bezig te fuseren tot FC Burgum. De nieuwbouw van de sporthal en de fusie boden een unieke kans om de binnen- en buitensport samen te brengen, een nieuw clubgebouw en sporthal te bouwen en dat op één locatie. “Een echt voorbeeld van 1+1=3”, vindt Van Bruggen.

Circulaire nieuwbouwplannen

In 2019 zei de gemeenteraad ‘ja’ tegen de nieuwbouwplannen. Vanaf het begin was Tietjerksteradeel al een groot voorstander van de nieuwbouwplannen met circulaire uitvoering. Al was het alleen maar omdat gemeenten zelf ook moeten verduurzamen. Het clubhuis, de kleedkamers en de sporthal zijn energieneutraal. Ook zijn 650 zonnepanelen, deurdrangers, ledverlichting en warmtepompen geïnstalleerd. De douches zijn met sensors zo energiezuinig mogelijk ingericht. Een ‘schil’ om het gebouw zorgt voor verwarming, koeling en ventilatie. Voor de bouw zijn onder andere bakstenen uit restpartijen gebruikt. Ook zijn de velden vernieuwd, werden fiets- en wandelpaden aangelegd en is de inrichting open en toegankelijk voor iedereen.

Gezamenlijk streven

De voetballers van FC Burgum – zo’n 800 leden – zijn de grootste bespeler van het sportpark, dat meer clubs huisvest. Zoals tennisvereniging De Leechkamp. “Ze zijn van plan om padelbanen aan te gaan leggen. Dat past prima in ons gezamenlijk streven om een breed toegankelijk beweegpark te zijn. We zoeken de samenwerking in een gezamenlijk lidmaatschap. Padel is populair bij de voetballers. Andersom kan de tennisclub gebruik maken van voetbalfaciliteiten. De eerste plannen van deze verbinding zijn al gemaakt.”

Yogalessen

Van Bruggen gaat nog een stap verder. Zo zijn er gesprekken geweest met dansvereniging ModèstoDûns, die ook op het sportpark is gehuisvest. “We bekijken of we hun lessen kunnen introduceren bij de voetbalclub. Denk aan lenigheid, flexibiliteit en multiskills, bijvoorbeeld door het geven van yogalessen aan voetballers.”

Het hoofdgebouw heeft een fysiotherapiepraktijk, ouderenverenigingen maken gebruik van de accommodatie en – net voor de lockdown van rond de jaarwisseling – is een groot wandelevenement op het complex gehouden. Het multifunctionele gebruik is ook binnen te zien. Zo is geen sprake van een clubgebouw voor voornamelijk leden, maar van een huiskamer van de club. Toegankelijk voor iedereen. Enkele voorbeelden zijn huiswerkbegeleiding, naschoolse opvang en een plek voor activiteiten voor asielzoekers.

Analyse eerst

“Wat het hele traject ons heeft gebracht en geleerd, is dat je het juiste moment moet kiezen om zo’n project te starten”, zegt Van Bruggen. “En dient dat moment zich niet aan, creëer het dan. Bij ons was dat voor een groot gedeelte het fusietraject. Droom gerust en schrijf daarna concreet op wat je echt wilt. Denk niet meteen oplossingsgericht, maar maak eerst een analyse. En ga dan aan de slag.”

“Zoek daar de goede mensen voor. Benader niet weer die aannemer die vaak langs het veld staat te kijken. Vis niet steeds in dezelfde vijver, maar kijk buiten je eigen club netwerk. Vraag mensen of ze hun diensten willen aanbieden voor een bepaalde korte periode. Bijvoorbeeld een architect uit het dorp. Dan maakt het niet uit of diegene nu wel of geen binding heeft met de sport. Op zo’n manier willen ze vaak wel, omdat ze dan gevraagd worden vanwege hun persoonlijkheid en deskundigheid. Dat heeft bij ons goed gewerkt.”

Bekijk ook het Stappenplan Verduurzamen Sportverenigingen

Verbeterpunten

Heeft het succesverhaal nog verbeterpounten? Van Bruggen denkt even na. “In oktober 2020 hebben we het complex in gebruik genomen, bijna 1,5 jaar later hebben we nog steeds geen officiële opening gehad. En wat nog beter kan, is dat de doelstelling om het aanbod in ons sportcafé te verduurzamen, omhoog moet. Dat wil zeggen: lokaal inkopen en meer gezonde, seizoensgebonden producten. Daarmee gaan we nog aan de slag.”